Stationsomgeving

Herwaardering stationsomgeving

Projectomschrijving
Het stadsvernieuwingsproject stationsomgeving Aalst vormt een onderdeel van het grotere stadsproject ‘Filatures& Urban Fabric(s)’, i.e. het ‘Masterplan stationsomgeving Aalst’. Het stadsvernieuwingsproject wil als hefboom werken voor nieuwe stedelijke ontwikkelingen in de Denderomgeving doorheen het stadscentrum van Aalst. De algemene doelstelling voor deze Denderomgeving in dit kader is de realisatie van een ‘waterfront’ waarbij de Dender terug een volwaardig onderdeel wordt van het stedelijke leven. Voor de stationsomgeving is de algemene doelstelling de realisatie van een goed functionerend transferium met hoogwaardige dienstverlening voor alle gebruikers. De stationsomgeving wordt functioneel opgeladen met diverse stedelijke activiteiten. Het waardevol architecturaal, industrieel en stedenbouwkundig patrimonium moet door de uitvoering van deze plannen een duurzame toekomst krijgen.

Op 21 juni 2002 werd een overeenkomst getekend tussen de stad Aalst, de NMBS, De Lijn, Euro Immo Star, de Post en NV Amylum omtrent de strategische stedenbouwkundige studie stationsomgeving Aalst (GR 23 mei 2002).

Op 16 december 2003 werd de ruimtelijke ontwikkelingsvisie “Filatures & urban Fabric(s): Masterplan stationsomgeving Aalst”, opgemaakt door Christian Kieckens Architects, door de gemeenteraad goedgekeurd.
In het Masterplan worden diverse acties samengebundeld en geïntegreerd tot één samenhangend stedenbouwkundig plan. Om de realisatie van het plan mogelijk te maken zijn er 12 concrete deelprojecten gedefinieerd. Van de twaalf deelprojecten uit het Masterplan werden er 8 geselecteerd om onderdeel uit te maken van de aanvraag voor projectsubsidie ‘stadsvernieuwingsproject’. De aanvraag voor subsidie voor het stadsvernieuwingsproject stationsomgeving Aalst omvat die deelprojecten die gericht zijn op het realiseren of versterken van de linken voor fietsers en voetgangers tussen de wijk Sint-Elizabeth op rechteroever en het stadscentrum via het station op linkeroever.

Op 23 maart 2005 werd door de gemeenteraad een raamovereenkomst voor uitvoering van bepaalde delen van het stadsvernieuwingsproject stationsomgeving Aalst goedgekeurd. Deze raamovereenkomst werd tevens ondertekend door de NMBS-Holding en door De Lijn. De overeenkomst bespreekt onder andere de financiële verdeelsleutels voor een aantal deelprojecten binnen het Masterplan, de projectcoördinatie (Eurostation) en de projectsupervisie. Deze overeenkomst werd in 2010 verlengd voor de duur van 5 jaar waarbij Infrabel ,voorheen vertegenwoordigd door de NMBS Holding, volwaardige vierde partner geworden is. Op 26 mei 2015 werd deze raamovereenkomst een tweede maal verlengd door middel van een Addendum II en dit voor een termijn van opnieuw (maximaal) 5 jaar. Hetzelfde gebeurde in mei 2020. De Lijn verliet het partnerschap gezien alle deelprojecten waartoe zij partner waren gerealiseerd zijn intussen. De samenwerking tussen NMBS en de Stad Aalst loopt nog verder totdat ook het deel van de private ontwikkeling (op eigendom van NMBS) uitgevoerd is.                    

In zitting van 31 januari 2012 werd door de gemeenteraad de sterkmakingsovereenkomst goedgekeurd tussen de stad Aalst, de NMBS-Holding en de NV Denderoever met het oog op de ontwikkeling van de site Pendelparking en de aanleg van de Nieuwe Tragelweg. Beide realisaties zijn een essentieel onderdeel van het stadsvernieuwingsproject, anderzijds valt de realisatie van de nieuwe ontsluitingsweg niet binnen de afspraken van de raamovereenkomst en is enkel het publieke deel van de ontwikkelingen op de pendelparkingsite opgenomen binnen deze raamovereenkomst. Een nieuwe overeenkomst, met inbegrip van de betrokken private partner (besix-breevast = NV Denderoever) drong zich dan ook op.

Het is de ambitie van de Stad Aalst om de integrale Tragelsite op een optimale wijze te ontwikkelen als nieuw stadsdeel. Daartoe werd door de Stad Aalst een conceptsubsidie verworven van de Vlaamse Gemeenschap, Team Stedenbeleid. In 2011 werd, met tussenkomst van het Team Stedenbeleid, door de Stad Aalst studiebureau Palmbout Urban Landscapes aangesteld om een ruimtelijke en functionele invulling voor te stellen van de Tragelsite.

In mei 2012 werd de conceptstudie Tragelsite afgerond, het eindresultaat werd op 22 mei ter kennisgeving toegelicht aan de gemeenteraadsleden. Het eindrapport van Palmbout bevatte 2 voorstellen voor het tracé van de nieuwe ontsluitingsweg, zijnde een “zijtracé” en een “middentracé”. Uit deze tracés werd door de gemeenteraad op 26 juni 2011 gekozen voor het “zijtracé”, wetende dat dit tracé zich situeert ter hoogte van de bestaande baanwinkels en eigendommen van WDP (Warehouses De Pauw).

De gemeenteraad heeft op 22 mei 2012 de convenant goedgekeurd tussen de stad Aalst en het AGSA (Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Aalst) waarbij de algemene leiding van het Project Tragelsite is toevertrouwd aan het AGSA. Het AGSA gaf studiebureau Palmbout Urban Landscapes een bijkomende opdracht tot opmaak van een schetsontwerp voor de noordelijke handelszone, de verdere detaillering naar een architecturaal voorontwerp en de vertaling hiervan in een aantal juridisch verordenende krijtlijnen – dienstig als basis voor de opmaak van een RUP voor deze noordelijke zone.

De stad stelde D+A consult aan voor de opmaak van het RUP ‘Noordelijke handelszone en evenementencomplex Tragelsite’. Intussen werd het noordelijk deel in een PPS contract gegoten. Hier zal de stad haar evenementenhal laten bouwen. Het RUP werd gefinaliseerd om de bestemming industriezone volgens het gewestplan om te zetten naar de passende planologische context. De onderhandelingen in functie van de realisatie van het PPS contract lopen nog steeds.                     

Deelprojecten
  1. Deelproject 1 : Herlocatie busstation en heraanleg Dr. André Sierensstraat
  2. Deelproject 2 : Heraanleg Stationsplein (Statieplein, Stationsstraat, Maj. Claserstraat, fietsstalling)
  3. Deelproject 4 : Heraanleg Werfplein
  4. Deelproject 5 : Ontwikkeling van het project Pendelparkingsite en realisatie van voorzieningen ten behoeve van de NMBS groep (pendelparking, Kiss&ride-zone, 2de fietsstalling , Galleriagebouw) met bijhorend openbaar domein
  5. Deelproject 7 : Nieuwe Tragelweg
  6. Deelproject 8 : Passagepunten doorheen de spoorwegberm
  7. Deelproject 9 : Denderplein, zone kunst-op-de-helling
  8. Deelproject 10 : Nieuwe voetgangersbrug over de Dender, passerelle
Gerealiseerd:
  • A. Lienartstraat
  • Keerwand busstation (2009) en perrons en luifels busstation
  • A. Sierensstraat
  • Keuze projectontwikkelaar en projectontwikkeling pendelparkingsite
  • Bouw nieuwe Sint Annabrug
  • Heraanleg van Werfplein wegenis + pleinzone • Statieplein • Stationstraat
  • Major Claserstraat
  • Fietsstalling 
  • Tweede onderdoorgang onder de sporen
  • de bouw van een keermuur tegen het spoorlichaam
  • de bouw van een tunnel onder de Denderstraat

in realisatie:

de bouw van het publieke deel van de ontwikkeling op de pendelparkingsite (parkeergebouw, Galleriagebouw en fietsenstalling), met uitzondering van het publiek toegankelijk domein 

     Onderdelen die deel uitmaken van het project maar niet van de raamovereenkomst:
  • Nieuwe St.-Annabrug
  • Ontwikkeling van de postsite: kantoren voor fed. Overheid en stadsdiensten
Vergunningen
  • Stedenbouwkundige aanvraag voor  de aanleg van een nieuwe ontsluitingsweg op de Tragelsite.         
  • Vergunning voor de bouw van de keermuur in de André Sierensstraat.
  • Stedenbouwkundige aanvraag voor de bouw van het busstation.
  • Stedenbouwkundige aanvraag voor fietsenstalling in Majoor Claserstraat.
  • “declassering “ van de 2 dienstgebouwen.
  • Stedenbouwkundige aanvraag voor de “verwijdering” van een deel van het struweel op de spoorwegberm M. Claserstraat.
  • Project-MER voor de ontwikkeling van de pendelparkingsite
  • Stedenbouwkundige aanvraag voor de bouw van de fiets- en voetgangersbrug over de Dender en de heraanleg van de kades 
Nog aan te vragen:
  • Stedenbouwkundige aanvraag voor de bouw van een cinémacomplex
  • Stedenbouwkundige aanvraag voor de aanleg van het publiek domein (inclusief Denderplein, kiss & Ride en driehoekig landschapsdeel) op de pendelparkingsite
  • Stedenbouwkundige aanvraag voor de ontwikkeling van de private projectontwikkeling op de pendelparkingsite
Noodzakelijke grondverwervingen
  • Alle gronden, nodig voor de realisatie van de nieuwe Tragelweg en de realisatie van de nieuwe voetgangersbrug over de Dender, zijn alle gronden reeds in eigendom van de partners die samen de raamovereenkomst hebben getekend : NMBS-Holding/Infrabel, De Lijn en de stad Aalst (muv de Denderkades die in eigendom zijn van de waterwegbeheerder DVW en één perceel in eigendom van Aldi NV, die mee partner zal worden bij de bouw van het retailcomplex) 
Afbraak

Gerealiseerd:
  • Voormalige sint-Annabrug + voormalige voetgangersbrug
  • Groot dienstgebouw van de NMBS-Holding op Statieplein
  • Kleine dienstgebouw/sanitair blok van NMBS Holding op Statieplein
  • Bestaande fietsenstalling in de Maj. Claserstraat
  • Dagbladwinkel op Statieplein
  • Sloop bestaande fietsstalling op pendelparkingsite
  • Sloopvergunning van diverse dienstgebouwen van NMBS in de Denderstraat
Bekomen: 
  • Sloopvergunning van diverse gebouwen in de zone van de nieuwe Tragelweg

Herwaardering van de Aalsterse stationsomgeving

Bijkomende informatie

Els Bonnarens
Stad Aalst
Grote Markt 1
9300 Aalst
tel. 053/73.21.11
els.bonnarens@aalst.be
http://www.projectaso.be/
Ontwikkelaar:

NV Denderoever
Jan Van Rijswijcklaan 162 bus 11
2020  Antwerpen


Tijdslijn en sleutelmomenten


Planning zoals voorzien in 2009 Wijzigingen in de planning
Busstation (mei 2009 – februari 2010) Juni 2011 – april 2012
Plaatsing van de luifel December 2014 – juli 2015
Heraanleg van het Statieplein (oktober 2009 – november 2010)

Fase1: juni 2011 – april 2012

Fase 2: juni 2012 – mei 2013

Project Pendelparking (vanaf juni 2009)

Publiek deel

​2019-2021
Projectontwikkeling pendelparkingsite

(vanaf juni 2009)

​2021-2025
Nieuwe Tragelweg (juli 2012 – december 2013) ​2023-2024
Passagepunten doorheen de spoorwegberm (augustus 2010 – juli 2013) Febr 2016 – febr 2018
Denderplein (december 2012 – december 2013) 2021-2022
Nieuwe voetgangersbrug (juli 2011 – december 2012) ​2021-2022
Onderdelen die deel uitmaken van het project maar niet van de overeenkomst:
Heraanleg Pierre Corneliskaai (januari 2013 – december 2013) 2024
Heraanleg van de Denderstraat (januari 2013 – december 2013) ​2018 afgerond
Nieuwe fietsenstalling (Claserstraat) juli 2012 – juni 2013
 

Financiële kengetallen

Totale raming:  18.199.160 euro (fase 1)
Inbreng stad:  3.927.106 euro
Inbreng publiek partners: 2.016.700 euro (De Lijn) + 12.255.345 euro (NMBS + Infrabel)
Financiering Stedenbeleid: 3.000.000 euro

Private inbreng (%): inbreng private ontwikkelaar pendelparking wordt geraamd op ca 43 mio euro (= ca 55 %)

Binnen EFRO werd onder prioriteit 4 (voorwaardescheppend voor economische ontwikkeling) een bedrag van EUR 967.000 bekomen voor het stadsvernieuwingsproject in Aalst.

Het betreft het Werfplein 1ste fase, het stadsaandeel in de heraanleg van het busstation (de wegzate en de fietsstrook) en de eerste fase van het Statieplein (aansluitend op het busstation).
Additioneel draagt de Vlaamse Overheid hier 45% extra bij - de stad moest haar inbreng van 15% kunnen waarborgen.

Voor de realisatie van de fietsbrug werden EFRO middelen bekomen. het feit dat de timing opschuift brengt momenteel deze middelen in het gedrang.

Projectverloop

1. Initiatiefase

Er is een lange traditie van onder andere ontwerpend onderzoek omtrent het Aalsterse industriële landschap en de stationsomgeving (bv. door Christian Kieckens & Peter Downsbrough, Densities, 1996)

2. Onderzoeksfase

Eind 2002 slaan de stad Aalst, De Lijn, de NMBS, de Post en NV Amylum de handen in mekaar om de Aalsterse stationsomgeving (‘aso’) grondig te verfraaien.  Dit mondt uit in een intentieovereenkomst (2002) die de basis zal vormen van de ontwerpideeën van de strategische stedenbouwkundige studie stationsomgeving Aalst.   Het stads-vernieuwingsproject stationsomgeving Aalst vormt een onderdeel van het grotere ‘Masterplan stationsomgeving Aalst’.​

Het stadsvernieuwingsproject wil als hefboom werken voor nieuwe stedelijke ontwikkelingen in de Denderomgeving doorheen het stadscentrum van Aalst. Voor de stationsomgeving is de algemene doelstelling de realisatie van een goed functionerend transferium met hoogwaardige dienstverlening voor alle gebruikers.

3. Planuitwerkingsfase

Er wordt een internationale wedstrijd (Open Oproep) uitgeschreven met architectenbureau Christian Kieckens Architects als laureaat. Dit bureau werkt een masterplan (‘Filature & Urban Fabrics’) uit voor het station en de omgeving errond. Het werd goedgekeurd door de gemeenteraad (2003).

Het plan wordt ingedeeld in 12 deelprojecten, die zowel linker- als rechteroever van de stad nieuwe mogelijkheden geven. Een relatieschema maakt de belangrijkste relaties / afhankelijkheden tussen de verschillende deelprojecten zichtbaar en opvolgbaar. 

Het gewestelijk RUP ‘afbakening Regionaal stedelijk gebied Aalst’ werd opgemaakt (2003) waarin de ‘pendelparking’ wordt omgezet in ‘projectzone voor stedelijke functies’. Het bereidt de aanvraag ‘stadsvernieuwingsproject stationsomgeving Aalst’ voor.
Vooral het feit dat de stad geen grondpositie heeft wordt daarin als een gemis ervaren.
In opdracht van de stuurgroep werd door Tritel een mobiliteitsstudie “Effecten Masterplan Stationsomgeving Aalst “ 12.2006 opgemaakt.
In opdracht van de stuurgroep werd het volledig terrein opgemeten.

4. Uitvoeringsfase

Om uitvoering te geven aan het stadsvernieuwingsproject wordt een raamovereenkomst  ondertekend, echter tussen slechts 3 partners: Stad, De Lijn, NMBS Holding. De overeenkomst bespreekt o.a. de financiële verdeelsleutels voor een aantal deelprojecten binnen het masterplan. Deze bevat o.a. project-organogram en afspraken omtrent projectmanagement en projectcoördinatie.
Een eerste addendum aan de raamovereenkomst stelt een projectcoördinator aan: Eurostation. De complexe uitvoering

wordt in een systematische planning bijgehouden en aangepast n.a.v. een stuurgroepvergadering. Een tweede addendum aan de raamovereenkomst stelt een projectsupervisor  aan : de ontwerper van het masterplan ( Christian Kieckens ). Na 5 werkingsjaren (05.2005-04.2010 ) werd de globale raamovereenkomst verlengd door 4 partijen (Stad, De Lijn, NMBS Holding, Infrabel ) voor 5 bijkomende werkingsjaren(05.2010-04.2015)  Momenteel werd een derde addendum afgesloten, Infrabel zal niet langer participeren gezien de hervormingen binnen NMBS en De Lijn treedt ook uit de overeenkomst gezien zij geen financierende partner meer zijn in de nog te realiseren deelprojecten.
De complexe uitvoering wordt in een systematische planning bijgehouden en aangepast n.a.v. een stuurgroepvergadering.

5. Beheersfase


Beheersbewust werken is reeds aanwezig tijdens ontwerp- en uitvoeringsfase onder het motto “beheersbewust ontwerpen, ontwerpbewust beheren”. Beheersaspecten worden bv. opgenomen in addenda bij de raamovereenkomst, in de oprichting van parallelle thematische werkgroepen  als Patrimoniale aangelegenheden (grondeigendommen,   beheer, gebruik , overeenkomsten ...), 

Kunst, Licht, Openbaar domein & nutsvoorzieningen, Mobiliteit, Signaletica  & Communicatie en in de opmaak van specifieke beleidsplannen.
Even belangrijk is het deelaspect functionaliteit onder het motto “gebruiksbewust ontwerpen, ontwerpbewust gebruiken”.

Evaluatie en Reflectie

Bij de toekomstige inrichting van de publieke ruimte in de stationsomgeving van Aalst wordt, vanuit de diverse soorten gebruikers, een uitgebreid programma van eisen vooropgesteld. Tegelijkertijd wordt gestreefd naar een uiterst kwaliteitsvolle, sobere en duurzame inrichting.

Een ontwerpmatige en samenhangende benadering is aldus noodzakelijk om aan mogelijke tegenstrijdigheden op een creatieve wijze een antwoord te geven.

Publicaties en presentaties

© Copyright 2018 IV Kenniscentrum Vlaamse Steden – Bischoffsheimlaan 1-8 – 1000 Brussel – info@complexestadsprojecten.be | Sitemap