Watertorenwijk

Aalst

Van privé tuin tot publiek domein

Projectomschrijiving
In de omgeving van de Sint-Kamielstraat dienden zich een paar grote bouwprojecten aan ter vervanging van verkrotte woningen. Deze bouwprojecten waren mede aanleiding voor de stad om intitiatieven te nemen ter verfraaiing van de Watertorenwijk.
Sociale bouwmaatschappij Dewaco bouwde een aantrekkelijk sociaal bouwproject langs de Sint-Kamielstraat recht tegenover Parktuin Schelfhout.
VZW De Toekomst plande een woonzorgcentrum en serviceflats palend aan de private parktuin.
Het centrum voor leerlingenbegeleiding gebruikte de parktuin als parkeerplaats voor haar personeel.

Deze grote bouwprojecten hadden allen nood aan ruimte voor ontspanning en verwezen hiervoor naar de private tuin.
De stad nam het initiatief om de centrale private tuin herin te richten en openbaar te maken zodat niet enkel de grote bouwprojecten er kunnen gebruik van maken maar de ganse buurt.

Spelers
stad en Buurtraad zijn enige niet-private betrokken actoren

Deelprojecten
meerdere opnieuw in te richten plekken in de Watertorenwijk

Een grote privé-tuin wordt opgeëist voor de bewoners

Bijkomende informatie

Noël De Wolf
Stad Aalst
Grote Markt 3
9300 Aalst
tel. 053/73.24.58
Noel.DeWolf@Aalst.be

Dewaco Werkerswelzijn
Catherine Vincent
Leo de Bethunelaan 84
9300 Aalst
tel. 053.77.33.90
email: info@dewaco.woonnet.be

VZW De Toekomst
Peter Rasschaert
Sint Kamielstraat 85
B-9300 Aalst
tel 053/60.75.00
www.vzwdetoekomst.be

Centrum vr Leerlingenbegeleiding
Hoofdzetel Aalst
Zonnestraat 25
9300 Aalst
tel.053/60.32.80

Tijdslijn en sleutelmomenten

Nog niet beschikbaar

Financiële kengetallen

Kosten herinrichting tuin:

372.500 EUR (stadsaandeel)
25.000 EUR (aandeel VZW De Toekomst)
68.062,5 EUR: Harmonisch Park- en Groenbeheer
125.000 EUR: Thuis in de stadprijs

Projectverloop

1. Initiatiefase

De buurtwerking Parol (Platform Aalst Rechter Oever en Linker) en Acro (Aalsters Centrum voor Rechter Oever), gebiedsgerichte werking avant-la-lettre, verschuift hun actieterrein na de aandacht voor de

stationsomgeving naar de linkeroever, wegens het uit elkaar vallen van het sociaal weefsel. Aanleiding voor het project Watertorenwijk is een grote privé-tuin die door de Buurtwerking wordt opeist voor de bewoners.

2. Onderzoeksfase

Stad Aalst wenst het openbaar domein aan te pakken in de Watertorenwijk en vraagt daarvoor projectsubsidie aan (Stedenbeleid). Er wordt een conceptsubsidie toegekend. In het kader daarvan doet Ruth Soenen ethnografisch onderzoek naar private, parochiale en collectieve plekken. Op basis daarvan worden prioritaire plekken bepaald om als ontmoetingsruimte te worden ingericht. NERO maakt op basis van die inventaris een stedenbouwkundige studie waarin diverse openbare ruimten en hun samenhang ontwerpmatig worden onderzocht. Een hernieuwde projectsubsidieaanvraag wordt echter niet gehonoreerd wegens het ontbreken van een overeenkomst met een privé partner.

Ter gelegenheid van de verkoop van de beoogde private tuin Schelfhout bereikt de stad een overeenkomst met de nieuwe eigenaar: de tuin wordt heraangelegd door de stad in ruil voor openstellling voor de buurt. Service- en bejaardenflats rond de tuin moeten helpen om er een publiek domein van te maken. Het is een inspirerende werkwijze voor analoge gevallen waarin de eigenaar niet wil verkopen en de stad toch iets wil realiseren. De werkwijze vermijdt ook om een RUP te moeten maken waardoor bewoners onrustig zouden worden.

3. Planuitwerkingsfase

Samen met de buurtraad worden de voorstellen van het ontwerpend onderzoek besproken en worden prioriteiten vastgelegd. Een buurtraad wordt opgericht als een samenwerkingsverband tussen de stad en buurtwerking Parol.

De Stedenbouwkundige studie van NERO wordt nog steeds gebruikt als leidraad voor de heraanleg van het openbaar domein. De dienst Ruimtelijke Ordening maakt de voorontwerpen, de Technische Diensten maken het uitvoeringsdossier.

4. Uitvoeringsfase

De Stad richt de privé tuin in.
Na een tijdje wordt de buurtraad opgesplitst in twee ‘werkgroepen’: buurtfeest en infrastructuur.
Parol is trekker voor het deel buurtfeest (dat plaats vindt in het domein

Schelfhout) en de dienst Planning is trekker voor het deel infrastructuur (ideeën genereren en werken opvolgen).
De twee werkgroepen begeleiden ontwerp, uitvoering en beheer.

5. Beheersfase

In de jaren ná de realisatie van Parktuin Schelfhout (plechtige opening in 2008) viel de aandacht rond het Watertorenproject een beetje terug. Een aantal samenwerkingsverbanden die ontstaan waren, verwaterden of hielden op te bestaan (cfr; wijkraad, buurtfeest). In 2014 werd er opnieuw aangeknoopt bij de gedane inspanningen. Vanuit de stad werden een aantal

initiatieven genomen om opportuniteiten en noden van buurtbewoners in kaart te brengen, de werking van het buurtcomité te faciliteren (maandelijkse buurtbabbel), nieuwe activiteiten te stimuleren (buurtcomité plant nieuwjaarsdrink, buurtfeest,…), de samenwerking rond overlast in de wijk te versterken, enz.

Evaluatie en Reflectie

De openstelling van parktuin Schelfhout was reeds jaren een streefdoel van het stadsbestuur. Soms kan het echter geruime tijd duren tot alle actoren op één lijn komen te staan.
Ondanks het feit dat de stad de tuin niet kon in eigendom krijgen werd toch het doel bereikt, nl. de verloederde tuin opsmukken en ter beschikking stellen voor de ganse buurt. Het was even wennen voor de stad om een groot bedrag te investeren in een goed dat geen eigendom was, doch een sluitende overeenkomst bood hier de oplossing.
Dank zij de conceptsubsidie heeft Nero het dossier kunnen verrijken met interessante ruimere acties verspreid over de ganse wijk. Voor een aantal voorstellen waren het bestuur of de private actoren niet klaar om tot uitvoering over te gaan doch de ideeën blijven verder leven en komen vroeg of laat terug ten berde.

De openstelling van de tuin was een succesverhaal ! Hierdoor was de tuin zeker in de beginfase zelfs overgebruikt met wat overlast voor de omgeving tot gevolg. De politie en preventiedienst hebben de klachten echter nauw opgevolgd en trachten op te lossen waardoor nu een 5-tal jaar later vrijwel ieder tevreden is van het resultaat. Een goed opvolging van het project achteraf is dus zeker noodzakelijk.
Tijdens de uitvoering der werken was Parol ook de trekker voor de jaarlijkse buurtfeesten die in de parktuin doorgingen. Iedereen hoopte dat de buurtfeesten zouden blijven doorgaan ook als Parol haar werkgebied na de werken verlegde, doch dat was niet zo.
Ook de wijkraad stopte haar werking na de uitvoering der werken.
Vanuit de stad worden er echter nieuwe intiatieven genomen om de dynamiek weer op gang te brengen.

Publicaties en presentaties

Het Nieuwsblad (20 december 2006) : Artikel prijs "Thuis in de Stad"

Groencontact ANB (2008) : Toelichting project