Nieuw-Zuid

Antwerpen

Van spooremplacement naar nieuwe stadswijk

Spelers
Stad Antwerpen:
voorstudie visievorming, kwaliteitsbewaking, inspraak en communicatie, projectregie, haalbaarheidsonderzoeken, ontwerpwedstrijden, bewaken overeenkomst met projectontwikkelaar, beheerder Vlaamse subsidies
AG Vespa:
Onderhandelingen stedenbouwkundige lasten en baten

Triple Living:
Private projectontwikkelaar
Sociale huisvestingsmaatschappij Woonhaven Antwerpen cvba:
sociale woonontwikkeling
NMBS-groep:
Verkoop site aan projectontwikkelaar
Warmte@zuid:
Uitrollen en beheer warmtenet

Nieuw-Zuid

Bijkomende informatie

Sandra Vanveldhoven
stad Antwerpen

Stadsontwikkeling Omgeving
Postadres: Grote Markt 1, 2000 Antwerpen
Kantooradres: Francis Wellesplein 1, 2018 Antwerpen
sandra.vanveldhoven@antwerpen.be

tel +32 3 338 66 37

Sam Verbelen

Stad Antwerpen

Stadsontwikkeling EMA Circular South

Postadres: Grote Markt 1 | 2000 Antwerpen

Kantooradres: Francis Wellesplein 1 | 2018 Antwerpen

sam.verbelen@antwerpen.be

tel + 32 3 338 51 01

websites

Tijdslijn en sleutelmomenten

Enkele jaartallen bij het schema in grote perioden:

Overeenkomst 2010
Ontwerpwedstrijd 2011
Masterplan 2012
Uitvoeringsontwerp 2013
Uitvoering 2014 - ca. 2030

Financiële kengetallen

Nog niet beschikbaar

Projectverloop

1. Initiatiefase

Nieuw Zuid neemt een bijzondere positie in binnen Antwerpen. Het is een scharnier tussen de 19de-eeuwse stad, de voorstad, de Schelde en enkele grote groen- en verkeersstructuren zoals het snelwegcomplex Zuid van de Antwerpse Ring.

Deze bijzondere positie ziet men ook weerspiegeld in het Ruimtelijk Structuurplan van de stad Antwerpen. Op Nieuw Zuid komen de strategische ruimten Harde en Zachte Ruggengraat, grootstedelijke en ecologische ambities, samen. Deze ambities zijn verder uitgewerkt in het Masterplan Scheldekaaien en de Visie Groene Singel.

Niettegenstaande de rijke geschiedenis en strategische ligging ervan wordt het terrein vooral gekenmerkt door leegte, en dit nu al geruime tijd. Sinds het wegtrekken van de spoorwegactiviteit en de grote infrastructuurwerken voor de aanleg van de snelweg in de jaren 1960 zijn er wel heel wat

plannen gemaakt, maar zonder veel gevolg. Na de ideeënwedstrijd ‘Stad aan de Stroom’ begin jaren 1990, en daaropvolgende voorstellen door Richard Rogers en Jo Crepain werden met de bouw van het Justitiepaleis of de renovatie van het voormalige goederenstation wel enkele belangrijke impulsen gegeven aan Nieuw Zuid, maar een geïntegreerde gebiedsontwikkeling ervan kwam nooit tot stand.

In 2010 werd een aanzienlijk grondaandeel op Nieuw Zuid aangekocht door een private ontwikkelaar, Stadsontwikkeling Antwerpen Zuid NV (Nu hernoemd tot Only LAnd nv). Hiermee ontstond na vele jaren weer uitzicht op een concrete ontwikkeling die een impuls zou kunnen betekenen om dit ‘restgebied’ aan de rand van de binnenstad uit te bouwen tot een volwaardig nieuw stadsdeel.

2. Onderzoeksfase

De stad Antwerpen greep de opportuniteit aan om in samenspraak met de private speler de visievorming voor het gebied opnieuw op te starten. In 2011 werd een projectdefinitie aangenomen waarin de ambities voor de stad en de ontwikkelaar zitten vervat.

De projectdefinitie bundelt vele onderzoeksvragen en –verwachtingen gaande van de ambities uit het ruimtelijk structuurplan, socio-demografische noden en de nota duurzame stad (die o.a. omvat: klimaatmitigatie, luchtkwaliteit en geluid, klimaatadaptatie)

3. Planuitwerkingsfase

Via een ontwerpwedstrijd werd uit 21 kandidaturen een multidisciplinair team rond de Italiaanse stedenbouwkundigen Secchi-Viganò geselecteerd voor de opmaak van een masterplan. Het masterplan Nieuw Zuid dat werd opgemaakt beslaat een ruimer gebied dan enkel de gronden van de private partij. Het plan moet immers uitdrukking geven aan zowel de grootstedelijke als ecologische ambities die het Ruimtelijk Structuurplan voor dit ruimere gebied vooropstelt. Ook moet relatie worden gezocht met andere grote projecten in of nabij de site, zoals de heraanleg van de Scheldekaaien, de compactering van de zuidelijke infrastructuurknoop, en het bedrijventerrein Blue Gate Antwerp aan de overzijde van het snelwegcomplex.

In het hele visievorming- en ontwerptraject is duurzaamheid nadrukkelijk aanwezig als een overkoepelende ambitie waarin aspecten van ruimtelijke, sociale, milieu- en proceskwaliteit aan de orde zijn.

Grontmij Vlaanderen nv kreeg medio 2012 de opdracht tot opmaak van een Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) voor het gebied van Nieuw Zuid. In de loop van 2014 wordt het GRUP definitief vastgesteld.

Eveneens in 2012 werd Bureau Bas Smets door de ontwikkelaar aangesteld voor het ontwerp en de inrichting van het openbaar domein van de eerste ontwikkelingsfase (striga 0, 1 en 2).

Parallel met de voortgang van de projectontwikkeling is de stad in 2012 gestart met de uitvoering van een haalbaarheidsstudie voor uitbouw van een warmtenet op Nieuw Zuid. Dit heeft in 2013 geleid tot een marktraadpleging en de beslissing om een concessieprocedure op te starten voor aanstelling van een concessiehouder. De concessiehouder “warmte@zuid” zal instaan voor uitbouw en exploitatie van de warmteverdeling en de warmtelevering.

4. Uitvoeringsfase

Eind 2013 en begin 2014 werden de eerste stedenbouwkundige vergunningen aangevraagd en verkregen voor de gebouwen in de eerste ontwikkelingsfase van Nieuw Zuid. In juli 2014 werd het RUP Nieuw Zuid goedgekeurd.

in 2014 is de projectontwikkelaar gestart met de bouw van het eerste gebouw langs de Ledeganckkaai waarvan de oplevering is voorzien voor eind 2015.

Ook in 2014 zijn de grondwerken en aanleg van het toekomstige openbaar domein voor de eerste projectfase gestart. Tegelijkertijd zal de exploitant van het warmtenet starten met de aanleg van het warmtenet en de bouw van de tijdelijke en definitieve warmtecentrale.

5. Beheersfase

De exploitatie en onderhoud van het warmtenet werd via een concessie geregeld met warmte@zuid.

Tijdens het ontwerpproces werden de verschillende stadsdiensten uitvoerig betrokken om na voorlopige oplevering het dagelijks beheer van het beheer van het openbaar domein vlot van start te laten gaan en na de definitieve oplevering het volledig beheer op te nemen.

Evaluatie en Reflectie

nog niet beschikbaar

Publicaties en presentaties

Nieuw-Zuid