Van stadsuitbreiding tot groene duurzame woonwijk

Spelers
stad, intercommunale, twee sociale huisvestingsmaatschappijen in huur- en koopwoningen, private partner Matexi.

Bart Van Lokeren
Stadsbestuur Sint-Niklaas
Afdeling plannen en ontwikkelen
Grote Markt 1
9100 Sint-Niklaas
Tel. +32 (0)3 778 32 31
bart.vanlokeren@sint-niklaas.be

 Bekijk hier de tijdslijn van het project

Raming aanleg publieke ruimte fase 1: 8.559.554,96 euro (incl. btw) waarvan parkaanleg: 2.122.975,02 euro (incl. btw)
Stadsaandeel: 2.893.319,34 euro (incl. btw)
Aandeel private partner: 3.189.015,90 euro (incl. btw)
Subsidieerbare werken VMSW: 1.654.206,29 euro (incl. btw)
Stadsvernieuwingsfonds: 1.800.000 euro
Agentschap Natuur en Bos (HPG): 150.000 euro

N.a.v. de gemeentelijke woningbehoeftestudie (in het kader van de opmaak van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Sint-Niklaas) en een groenbehoeftenstudie (in het kader van de afbakening van het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas) blijkt een tekort aan sociale woningen (ook bevestigd door de lange wachtlijsten van de sociale huisvestingsmaatschappijen) en een tekort aan openbaar toegankelijk groen in de noordrand van Sint-Niklaas. Op een sociaal woonoverleg in

Eind 2004 wordt een ideeënwedstrijd gelanceerd (onder de vorm van een onderhandelingsprocedure) voor de opmaak van een masterplan voor het stedelijk woongebied Clementwijk en de uitwerking van het stadsproject. Deze wedstrijd wordt gewonnen door Technum Gent die o.l.v. Kristiaan Borret het masterplan en stadsontwerp voor de Clementwijk opmaakt. In 2006 keurt de gemeenteraad het masterplan goed als startschot voor de verdere uitwerking. Intussen zijn ook alle gronden aangekocht. Tevens wordt subsidie gevraagd en verkregen

Als eerste stap wordt een studiebureau aangesteld (via een algemene offerteaanvraag) voor de verdere uitwerking van het masterplan/stadsontwerp van het project Clementwijk. Deze opdracht wordt in het voorjaar 2008 gegund aan TV Grontmij – Fris in het Landschap. Parallel wordt het project ingediend voor het verkrijgen van een subsidie als stadsvernieuwingsproject en geselecteerd (1,8 miljoen euro). De jury stelt twee voorwaarden: duurzaamheid en ecologische principes meer aan bod laten komen en maatregelen nemen om kwaliteitserosie tegen te gaan. Hiervoor wordt een ngo-advies ingewonnen, opgesteld door VIBE vzw. Het studiebureau maakt een praatplan ter discussie met de stuurgroep, met de bedoeling het masterplan bij stellen op vlak van duurzaamheid. De stuurgroep aanvaardt de bijsturing van het masterplan mede ingegeven door de voorwaarden van de stadsvernieuwingsjury. Tevens wordt een kwaliteitsbewaker aangesteld (evr-Architecten) die een kwaliteits- en duurzaamheidsleidraad opstelt in een poging om beide aspecten te objectiveren, alsook een studiebureau voor de opmaak van een energieconcept (Ecofys). Beide studies leiden tot het inzicht om het woonproject op te vatten als een duurzame en lage energiewijk. Het project wordt verder uitgewerkt en afgetoetst in werkgroepen, met buurtbewoners, lokale jeugdverenigingen, op adviesraden, 3-partijenoverleg,… Het project wordt intussen tevens erkend als vatbaar voor programmatie en subsidiëring voor het uitvoeren van infrastructuurwerken door de VMSW voor het sociale aandeel (100%). Dit resulteert uiteindelijk in een eerste voorontwerp (juni 2009) dat wordt voorgesteld op een ruim bijgewoonde bewonerswandeling met

In het voorjaar 2012 werd het archeologisch vooronderzoek uitgevoerd waarbij geen relevante sporen werden aangetroffen. Op 5 juni 2012 werd de stedenbouwkundige vergunning verleend door de gewestelijk stedenbouwkundig ambtenaar voor de aanleg van de publieke ruimte in de eerste fase. De infrastructuurwerken gingen van start in het voorjaar 2013 en werden voorlopig opgeleverd in het voorjaar 2015. De definitieve oplevering vond plaats op 26 augustus 2019.

Bij het beheer werd rekening gehouden met een extensief groenbeheer (in het kader van Harmonisch Park- en Groenbeheer), integraal waterbeheer, (wijk)compostzones, gebruik van collectieve ruimten (wasplaatsen voor auto’s, ondergrondse afvalcontainers e.d.), duurzame materialen, …

 Tussen de wens om een project te realiseren en de effectieve realisatie zit heel wat jaren voorbereidingstijd. In de case Clementwijk duurt het uiteindelijk 10 jaar alvorens op het terrein kan gestart worden. Iedereen van in het begin mee hebben achter hetzelfde project met dezelfde ambities is cruciaal. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met de toekomst (bv. evolutie duurzaamheid) en de veerkracht (flexibiliteit) van het plan zodat het project nog actueel is op het moment dat het effectief gerealiseerd wordt. Je moet bijgevolg vooruit durven kijken en ambities hoog houden, soms tegen de stroom in, en volhouden.
Bij PPS is het belangrijk dat de partners rond de tafel een beslissend