Aanmelden

Kanaalzone

Van economische zone naar geïntegreerd gebied ruimte-milieu-mobiliteit-economie
Het Project Gentse Kanaalzone is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Evergem en Zelzate, de stad Gent, de provincie Oost-Vlaanderen, de Vlaamse overheid en het Havenbedrijf Gent.
 
Publieke spelers
Gouverneur
De gouverneur oefent het voorzitterschap van de stuurgroep Netwerk Gentse Kanaalzone uit. Daarnaast is de gouverneur ook voorzitter van het Subregionaal Overlegorgaan Gentse Kanaalzone.
Projectbureau Gentse Kanaalzone
Het Projectbureau heeft als opdracht de coördinatie en de aansturing te verzorgen van de opties uit het strategisch plan.
De Vlaamse overheid, de provincie Oost-Vlaanderen, het Havenbedrijf Gent, de stad Gent Gent, de gemeente Evergem en de gemeente Zelzate
De partners binnen het Project Gentse Kanaalzone. Zij maken deel uit van de stuurgroep en het Subregionaal Overlegorgaan van de Gentse haven. Zij staan ook in voor de financiering van het Project Gentse Kanaalzone. Belangrijke beslissingen, zoals de goedkeuring van het strategisch plan, worden aan hun beslissingsorganen voorgelegd.
Het gros van de acties uit het strategisch plan wordt uitgevoerd door het Havenbedrijf, het Departement Mobiliteit en Openbare werken van de Vlaamse overheid (Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, Afdeling Maritieme Toegang, Algemeen Beleid en Haven-en Waterbeleid), de Vlaamse Landmaatschappij en de gemeenten.
Tal van belangengroepen, waaronder werkgeversorganisaties, bedrijven, bewonersgroepen, BBL, Natuurpunt, Boerenbond en vakbonden, maken deel uit van de stuurgroep van het Project Gentse Kanaalzone en worden betrokken bij de uitvoering van de verschillende projecten.

Deelprojecten
Er zijn talrijke deelprojecten, die zich allen in verschillende fasen bevinden, waardoor een strikte indeling in fasen moeilijk te maken is.

Geïntegreerde visie op uitgestrekt en actief havengebied

Bijkomende informatie
Men kan terecht voor verdere info bij:

Projectwebsite

www.gentsekanaalzone.be

Tijdslijn en sleutelmomenten
 Nog niet beschikbaar

Financiële kengetallen
Een jaarlijkse stand van zaken van de inkomsten en uitgaven van het Project Gentse Kanaalzone is terug te vinden in het jaarverslag van het project.
 
De financiering van de deelprojecten (aanleg bedrijventerreinen, aanleg koppelingsgebieden, project digitale vrachtwagensluis,…) is hierin echter niet weergegeven.

Projectverloop

1. Initiatiefase
De aanzet wordt gegeven door de Gouverneur, die in 1993 wil optreden tegen milieuhinder en opkomt voor het voortbestaan van enkele in hun leefbaarheid bedreigde dorpen. Waar stad Gent en het Havenbedrijf tot dan een erg economische kijk op de kanaalzone huldigden, betrekt hij ook de colleges van Zelzate en Evergem bij een ruim opgezet en ambitieus project,
waarin ook milieu en ruimtelijke ordening op de voorgrond zouden treden. Er wordt een stuurgroep opgericht (drie gemeenten en het Havenbedrijf) die geleidelijk uitbreidt met vertegenwoordigers van de bewoners van de kanaaldorpen en groepen uit het middenveld. Participatie moest belangrijk worden.

2. Onderzoeksfase
In 2000 wordt een leefbaarheidsonderzoek uitgevoerd op basis van bewonersbevraging. Naar aanleiding daarvan organiseren bewoners zich in actiegroepen/bewonersgroepen.
Daarnaast komen onder andere aan bod: raamplan R4 en raamplan
onderliggend wegennet, landschapsconcept (met o.a. het aanduiden van koppelingsgebieden), studie 'Inventaris van de natuurwaarden in de Gentse kanaalzone', studie Economische positionering.

3. Planuitwerkingsfase
Na de opmaak van een concept streefbeeld (1996) volgt een voorstel van strategisch plan (2002) dat uiteindelijk leidt tot het Strategisch plan Gentse Kanaalzone (2007). In dit basisdocument wordt het toekomstbeeld voor de Gentse kanaalzone beschreven en staan de acties opgesomd om dit toekomstbeeld te realiseren. De uitkomsten van de verschillende onderzoeken en van de nota plan-MER worden alle meegenomen in het
Strategisch plan Gentse kanaalzone.
De visie uit het strategisch plan wordt vertaald in gewestelijk RUP's (2005 en 2012) met aandacht voor de rol van R4 en van  de koppelingsgebieden (verordenend plan). Het ambitieniveau ervan ligt hoog, en dat is nodig om kwaliteitserosie zo veel mogelijk tegen te gaan.

4. Uitvoeringsfase
De actuele uitdaging is het goedgekeurde Strategisch plan (2007) uitgevoerd te krijgen. Positieve ontwikkelingen (dalende emissies, stijgende leefbaarheid) helpen daarbij, evenals een milieuklachtenmeldpunt. De stuurgroep wordt regelmatig samengeroepen en het projectbureau steekt tijd in het onderhouden en uitbouwen van netwerken met bestuurders, ambtenaren, bewoners en het middenveld. Per deelproject is er een eigen stuurgroep of werkgroep.
Voor de uitvoering op het terrein worden gekende instrumenten (bijvoorbeeld landinrichting) ingezet maar ook nieuwe instrumenten bedacht. Omdat er nood was aan een orgaan dat een aantal problemen op vlak van grondbeleid kon aanpakken, is PROVAG opgericht, een projectvereniging voor aanvullend grondbeleid, die onder meer zorgt voor het uitvoeren van een sociaal begeleidingsplan.  Een ander instrument dat specifiek op maat van de kanaalzone werd ontwikkeld, is de digitale vrachtwagensluis. Het is een soort flitspaal om doorgaand vrachtverkeer uit de dorpen te weren.
Sociale begeleiding gebeurt door teamvergaderingen te organiseren (met bewoners, ambtenaren, bestuurders, sociaal bemiddelaar) voor iedere onteigeningsplek, en door de gemeenten te stimuleren om sociale woningen te bouwen.
Andere vormen van communicatie zijn:
  • vier maal per jaar overleg met bevoorrechte getuigen, om problemen te identificeren, te bespreken en oplossingen te zoeken
  • jaarlijks wordt vanuit het Projectbureau Gentse kanaalzone een jaarverslag gemaakt met een evalutatie van de uitvoering van de acties uit het strategisch plan.
  • twee maal per jaar een nieuwsbrief 
  • een informarkt (waar nuttig en nodig)
  • Kwaliteitsbewaking gebeurt op getrapte wijze:
  • Projectbureau zorgt voor dagelijkse aansturing (bv. Quick-wins zoals met bewoners van Rieme per bus naar Venlo om moderne asfaltcentrale te bekijken), opvolging en bewaking;
  • Kerngroep (Havenbedrijf Gent, VLM, Agentschap Wegen en Verkeer, Afdeling Maritieme toegang, gemeenten) pleegt overleg i.v.m. knelpunten en bijsturing van grote projecten
  • Stuurgroep bewaakt timing en kwaliteit van de realisaties

5. Beheersfase
Eén van de uitdagingen waar het project momenteel voor staat, is het organiseren van een gepast beheer van de niet-economische gebieden binnen de kanaalzone.

Evaluatie en Reflectie
Tijdens de eerste 15 jaar was de focus van de samenwerking sterk op visievorming gericht. De laatste 5 jaar echter is de klemtoon binnen het project verschoven naar uitvoering. In een paper van 2010 worden de pijnpunten van deze uitvoeringsfase blootgelegd en worden remedies geformuleerd.
 
naar aanleiding van het 20-jarig bestaan van het Project Gentse Kanaalzone in 2013 werd een grootschalige evaluatieoefening doorlopen. Hierbij werd geëvalueerd wat er in de voorbije 20 jaar goed en wat minder goed is gelopen en ook om prioriteiten te bepalen voor de volgende periode. De uiteindelijke output van de evaluatie is een addendumnota aan het strategisch plan waarbij de richting voor het project voor de komende jaren wordt aangegeven. 

Ook in 2020 zijn opnieuw een reekst toekomstgesprekken opgestart met een ruime korf stakeholders om in de dynamische vernieuwde context van een grensoverschrijdende haven en rekening houdend met bredere maatschappelijke evoluties de nieuwe uitdagingen te benoemen en te bepalen waar nieuwe kansen en opgaves liggen. 

Van zodra deze nota beschikbaar is, zal hij op ook op deze website te raadplegen zijn.

Prijzen
Het Project Gentse Kanaalzone won reeds verschillende prijzen omwille van zijn gebiedsgerichte, geïntegreerde aanpak en omwille van de uitgebreide aandacht voor de participatie van bewoners:

  • 1999: Ruimtelijke Planningsprijs
  • 2003: Europese Planningsprijs
  • 2009: Tweede Plaats ESPO Award voor de sociale integratie van havens
  • 2015: ISOCARP award for excellence 'The Ghent Canal Zone Project – a successful spatial, environmental and economic development process in an industrialized urban area'

Publicaties en presentaties

© Copyright 2018 IV Kenniscentrum Vlaamse Steden – Bischoffsheimlaan 1-8 – 1000 Brussel – info@complexestadsprojecten.be | Sitemap