|
Pagina-afbeelding |
|
Van infrastructuur naar publieke ruimte |
|
Project informatie |
Deelprojecten
IJzerlaan is een verzamelnaam voor (minstens)
drie deelprojecten (heraanleg IJzerlaan, stadsontwikkeling noordelijke
aanloophelling IJzerlaanbrug, fiets- en voetgangersbrug IJzerlaan), die
bovendien samenhangen met de grootschalige projecten Oosterweelverbinding en
Groene Singel.
|
publieke sectoren
Stad Antwerpen (AG Stadsplanning, AG Vespa, dienst Stadsontwikkeling), BAM nv, AWV, nv De Scheepvaart
|
|
|
Introductie Van infrastructuur naar publieke ruimte
|
Bijkomende informatie |
|
Bijkomende informatie |
Tijdslijn en sleutelmomenten |
|
Tijdslijn en Sleutelmomenten | Na een lange onderzoeksfase naar de haalbaarheid van water in de IJzerlaan wordt midden 2013 een akkoord bereikt tussen alle betrokken actoren (stad Antwerpen, BAM, NV De Scheepvaart, AWV) over de heraanleg van de IJzerlaan van gevel tot gevel met een nieuw kanaal, en de bouw van een nieuwe fietsbrug.
Eind 2014 werd de bouwaanvraag bekomen. De werken starten voorjaar 2015 en eindigen drie jaar later.
|
|
|
Financiële kengetallen |
|
Financiele Kagetallen |
Projectverloop |
1. Initiatiefase |
|
Initiatiefase informatie IJzerlaan is een interessant voorbeeld van hoe de kerngedachte van een project tot stand kan komen via meervoudige denksporen en door het ‘kruisen’ van verschillende doelstellingen en opportuniteiten. Aan de vooravond van grondige transformaties in en rond het complex gebied ‘Singel Noord’, omringd en doorkruist door bruggen, snelweg en spoor, vervult ruimtelijke planning in dit project met brio haar integrerende en mediërende rollen.
Het meest opvallend element in het concept is de aanleg van een kanaal in een bestaande straat, de IJzerlaan. In het strategisch ruimtelijk structuurplan Antwerpen (2006) was deze idee reeds opgenomen als één van de bouwstenen om het waternetwerk van de stad te herstellen door de oorspronkelijk structuur opnieuw zichtbaar te maken. Ook in ontwerpend onderzoek door de stedelijke diensten rond het Eilandje werd de idee ooit geschetst om het Eilandje opnieuw met het Lobroekdok te verbinden. De latere beslissing om de Lange Wapper-brug te vervangen door een tunnel, die het Lobroekdok zou afsluiten van het Albertkanaal, leverde de technische aanleiding om het overtollig water uit dat dok op een alternatieve wijze weg te laten lopen.
|
De noodzaak om het Albertkanaal te verbreden en de bruggen te verhogen omwille van de door Vlaanderen geëiste hogere capaciteit van de schepen, mondde uit in een Open Oproep Masterplan Bruggen Albertkanaal (2008). Het masterplan leverde naast een eerste ontwerp van de fietsbrug, tevens een nieuwe context waarin de idee ontstond om een nieuwe wijk te realiseren op de vrijgekomen terreinen aan de zijde van Merksem (Noordelijke aanloophelling IJzerlaan).
De
politieke levensvatbaarheid kreeg vaste vorm bij de goedkeuring van de
Structuurschets Singel Noord (april 2011): één van de vijf concepten waarop deze structuurschets is gebouwd is het behoud van de historische waterstructuur. Enkele maanden laten (juni 2011) herbevestigde het College B&S haar voorkeur voor water in de IJzerlaan, gemotiveerd door de nood aan een uitstroomconstructie voor het Lobroekdok in het kader van het Oosterweel-dossier. Deze voorkeur werd op dat moment nog niet gedeeld door BAM.
|
|
2. Onderzoeksfase |
|
Onderzoeksfase informatie
Op het ogenblik van de herbevestiging is al
duidelijk dat deze alternatieve oplossing voor de afvoer van overtollig
water een meerprijs zal betekenen ten opzichte van de technische variant
naar het Albertkanaal, zoals voorgesteld door de BAM. De haalbaarheid
dreigt dus in het gedrang te komen. Daarom wordt het concept ‘Water in
de IJzerlaan’ verder onderzocht naar technische haalbaarheid, budget,
timing en minder hinder. Er wordt onderzocht hoe de twee alternatieven
zich budgettair verhouden door uit te gaan van de totale kostprijzen,
inclusief technische infrastructuur én openbaar domein, en rekening
houdend met verschillende faseringen. Een keuze wordt echter niet
onmiddellijk gemaakt.
De stad werkt ondertussen verder aan haar
plannenkader voor Singel Noord, als antwoord op de vele onderzoeksvragen
die zich stellen in dat gebied. Eén van de onderzoeksvragen is de
exacte positie en afmetingen van het nieuwe kanaal in de IJzerlaan,
alsook naar de inpassing van de nieuwe fietsbrug (die de bestaande
autobrug zal vervangen), een essentiële link enerzijds tussen de Dam en
Merksem, anderzijds tussen drie bestaande stedelijke ‘fietsostrades’.
Deze en andere onderzoeksvragen, alsook het globale kader, worden
geschetst in de Stedelijke visienota Singel Noord die in juni 2012 wordt
goedgekeurd. . Door de goedkeuring van het Globaal masterplan publieke
ruimte Singel Noord (mei 2013) waarin de ecologische en de
beeldkwaliteit alsook de randvoorwaarden voor de IJzerlaan en inpassing
van de fietsbrug verder worden verfijnd, krijgt het onderzoek naar de
ontwikkelingskansen in de IJzerlaan ook een heldere ruimtelijke
neerslag. |
Als opstap naar planuitwerking en realisatie worden stedelijke ambitienota’s goedgekeurd . De Stedelijke ambitienota Noordelijke Aanloophelling IJzerlaanbrug formuleert een aanzet van een programa van eisen en legt een ambitieniveau vast. Een stadsontwerp zal vervolgens het richtinggevende programma van eisen verder aftoetsen op haalbaarheid, zowel ruimtelijk als financieel. Bij de verschillende betrokken actoren groeit ondertussen het besef van de vele voordelen van de keuze voor een uitstroomconstructie van het Lobroekdok, naar het Asiadok via de IJzerlaan. Het project verbetert de multimodale mobiliteit en de bereikbaarheid van de omgeving; de vlotte aansluiting van de IJzerlaan op de Slachthuislaan als een belangrijke minder hinder maatregel voor de werf Oosterweel; het herstel van de historische waterverbinding; potentie van vergroening van de omgeving en kansen voor stedelijke ontwikkeling.
In de samenwerkingsovereenkomst (goedgekeurd 19.07.2013) tussen: stad Antwerpen – BAM – AWV en NV De Scheepvaart wordt dan ook gekozen voor de IJzerlaan als afwateringskanaal, en wordt de cruciale timing vastgelegd: de werken dienen namelijk afgerond te zijn vóór de start van de werf van de Oosterweelverbinding. Deze samenwerkingsovereenkomst formuleert afspraken over financiering, samenwerking, taken en verantwoordelijkheden voor de realisatie van het project IJzerlaan(brug) en de eigendom, zakelijke rechten en gebruiksrechten in de nieuwe eindsituatie.
Kort daarop keurt het college de ruimtelijke randvoorwaarden goed van het ontwerp IJzerlaan (13.09.2013). Principes in verband met het profiel, de kruispunten, het groen, fietspaden, circulatie en parkeren worden uitgezet.
|
|
3. Planuitwerkingsfase |
|
Planuitwerkingsfase informatie Door de goedkeuring van de ruimtelijke uitgangspunten (13.09.2013) ligt de weg open naar de uitwerking van uitvoerbare ontwerpen.
Het ontwerp wordt verder uitgewerkt en doorloopt de gebruikelijke procedure van advies en afstemming. In december 2014 wordt de bouwaanvraag verleend.
De plannen voor de herontwikkeling van de Noordelijke aanloophelling Merksem worden on hold gezet wegens de keuze om tijdens de |
hoofdwerken Oosterweelverbinding hier een tijdelijke omleidingsweg aan te leggen. Ingeschat wordt dat deze nodig zal zijn vanaf 1 jaar na de start (gepland in 2017) van de hoofdwerken aan Oosterweel , voor een periode van circa 3 jaar. De realisatie van een nieuwe ontwikkeling kan pas gebeuren nadat de omleidingsweg niet meer noodzakelijk is.
|
|
4. Uitvoeringsfase |
|
Uitvoeringsfase informatie De uitvoering van het project IJzerlaan wordt opgedeeld in vier fasen. De werken vatten aan in april 2015 en worden verwacht drie jaar te duren.
De eerste fase betreft de werken onder het kruispunt met de Noorderlaan. Deze werken zijn afgesplitst van de overige werken omdat voor dit kruispunt een zeer strikte timing geldt, afgestemd op de geplande heraanleg van deze as binnen het project Noorderlijn. Concreet wordt hier een eerste stukje (ondergronds) IJzerlaankanaal gerealiseerd, met hergebruik van de oorspronkelijke sluiswanden – samen met een grote sifonconstructie voor dwarsende leidingen en de aansluiting op het Asiadok.
De tweede fase (deels gelijktijdig met de eerste fase) omvat de bouw van twee leidingenkokers (waarvan één ook onder het Albertkanaal) en van de fietsbrug over het Albertkanaal. Pas als deze fase voltooid is kan de huidige IJzerlaanbrug afgebroken worden.
|
In fase drie wordt de IJzerlaanbrug gesloopt en worden aan aanloophellingen afgegraven. Zodra dit gebeurd is, wordt het verkeer op een tijdelijke weg aan de noordzijde gelegd, terwijl de zuidzijde een definitieve heraanleg krijgt in het verlengde van de Singel. Aan de zijde Merksem krijgt de fietshelling zijn definitieve vorm.
In fase vier krijgt het verkeer in de IJzerlaan zijn definitieve plaats, aan de zuidzijde. Dat geeft aan de noordzijde de ruimte om het IJzerlaankanaal aan te leggen evenals de erfzone ten noorden daarvan.
De werken worden volgens de planning gefinaliseerd in het voorjaar van 2018.
|
|
5. Beheersfase |
|
Beheersfase informatie |
Evaluatie en Reflectie |
|
Evaluatie en Reflectie Wat bijzonder opvalt bij dit project is hoe doorgedreven ontwerpend onderzoeken en onderhandelen ertoe kan leiden dat er finaal door alle partijen voor een geïntegreerde oplossing wordt gekozen ook al waren andere oplossingen misschien eenvoudiger, sneller en goedkoper. De stad heeft daarin een belangrijke rol en. Niet te snel opgeven is de boodschap.
|
|
|
Publicaties en presentaties |
|
Publicaties en Presentaties
false,false,1 |
