Scheldekaaien

Van haven tot stedelijke ruimte

Project

De heraanleg van de Scheldekaaien is een gezamenlijk initiatief van Waterwegen en Zeekanaal NV die instaat voor de stabilisatie van de kaaimuur en de verhoging van de waterkering, en de stad Antwerpen die instaat voor de aanleg van het openbare domein.

Spelers
stadsbestuur Antwerpen, AG stadsplanning Antwerpen, Waterwegen en Zeekanaal, Vlaams Bouwmeester

Deelprojecten
Verschillende deelprojecten met elk hun eigen karakter, sfeer en typologie.
Van noord naar zuid:
1 Droogdokkeneiland
2 Rijnkaai
3 Bonapartedok en Loodswezen
4 Schipperskwartier en Centrum
5 Sint-Andries en Zuid
6 Nieuw Zuid
7 Petroleum Zuid (Blue Gate Antwerp)

Geïntegreerde waterkering in publieke ruimte voor de stad

Bijkomende informatie

Philippe Teughels
AG VESPA
Generaal Lemanstraat 55 bus 4
2018 Antwerpen
philippe.teughels@vespa.antwerpen.be

Projectwebsite
website Scheldekaaien - projectsite
webpagina Scheldekaaien - stad Antwerpen (Algemene info)
"participatietraject Scheldekaaien" - Kennis-centrum Vlaamse Centrumsteden (KCVS)

Tijdslijn en sleutelmomenten

De studiefase van de heraanleg van de Scheldekaaien startte met de ondertekening van de intentieovereenkomst tussen stad Antwerpen en Vlaanderen en eindigde met de ondertekening van de Principeovereenkomst tussen stad Antwerpen en Waterwegen en Zeekanaal NV, en de goedkeuring van het Masterplan Scheldekaaien in januari 2012.

De uitvoeringsfase van de heraanleg van de Scheldekaaien startte in 2012 met de stabilisatie van de kaaimuur ter hoogte van de wijk Zuid.
De komende 10 tot 15 jaar verloopt de heraanleg van de Scheldekaaien over verschillende deelprojecten. Het eerste uitvoeringsproject is de kaaizone ter hoogte van de wijken Sint-Andries en Zuid. Vanaf 2016 wordt het openbare domein daar heringericht. Een tweede uitvoeringsproject is Droogdokkenpark, dat zich situeert in het uiterste noorden van de stad. Daar komt een grootstedelijk park, dat de vertoef- en uitwaaiplek van Antwerpen aan de Schelde belooft te worden. Het definitieve ontwerp voor dit deelproject zal in de loop van 2015 worden opgeleverd.

Financiële kengetallen

De publieke budgettaire impact  van het project wordt geschat op 454 miljoen EURO (Stad Antwerpen + Waterwegen & Zeekanaal NV). De tabel hieronder geeft een meer gedetailleerde weergave van de verschillende kostenposten.

​in mln € ​Totaal Projectmanagement (10%)
​Stabilisatie kaaimuur ​185,39 ​18,54
​Waterkering ​26,87 ​2,69
​Mobiliteit ​29,42 ​2,94
​Publiek domein ​99,57 ​9,96
​Totaal ​341,25 ​34,13
Bron : Eindrapport Financieel Functionele deelstudie voor de Scheldekaaien te Antwerpen


Projectverloop

1. Initiatiefase

Er is een dubbele aanleiding. Enerzijds zijn er plannen van Waterwegen en Zeekanaal NV voor de versteviging van de kaaimuren en de verhoging van de waterkeringsmuur, dit in het kader van de actualisering van het Sigma-plan. Anderzijds wil de stad Antwerpen de Scheldekaaien omvormen tot één van de meest prominente openbare ruimtes in de stad, en op die manier de stad en de stroom terug dichter bij elkaar brengen. Een burgerenquête uitgevoerd door Antwerpen aan ’t Woord toonde aan dat
meer dan de helft van de Antwerpenaars graag betrokken wil zijn bij de heraanleg van de kaaien. Van bij de opstart van de planfase werden burgers en belangenverenigingen dan ook intensief betrokken bij de heraanleg.

De twee overheden beslissen om samen stappen te zetten, en de beveiliging tegen overstromingen. Na overleg wordt een intentieovereenkomst gesloten.

2. Onderzoeksfase

De stad, het Vlaams gewest en Waterwegen en Zeekanaal NV leggen hun afspraken vast in diverse documenten: een studieprotocol (voluit ‘project herinrichting Scheldekaaien – Protocol ten behoeve van het uitvoeren van de studiefase tussen stad Antwerpen en Waterwegen en Zeekanaal), een samenwerkingsovereenkomst Open Oproep, met een projectdefinitie als bijlage (projectdossier voor de volledige studieopdracht voor de opmaak van een masterplan voor de herinrichting van de Scheldekaaien en voor de begeleiding van het Masterplan).
Er komen heel wat technische studies bij kijken: stabiliteit, mobiliteit, parkeren, erfgoed, jurisprudentie, financies…).

Het uittekenen van het masterplan werd in een Open Oproep van de Vlaams Bouwmeester toevertrouwd aan een team met PROAP en WIT.

Van bij de aanvang werd beslist om het uitwerken van het masterplan te koppelen aan een communicatie- en participatietraject. De stuurgroep Scheldekaaien werkte een communicatieplan uit op drie sporen: informatieverstrekking, participatie en inspirerende acties. Diverse publicaties (of hier), brochures en de webstek brengen het masterplan en het uitwerking ervan in beeld (brochure masterplan, boek masterplan, proces en communicatie, www.onzekaaien.be).
Uiteindelijk sluiten de stad en W&Z NV een princiepsovereenkomst over de verdere uitwerking en de  verdeling van de financiële middelen.

3. Planuitwerkingsfase

De uitwerking gebeurt in deelprojecten (zie masterplan) in functie van financieringsmogelijkheden, opportuniteiten, strategie…

Het volledige masterplan voor de heraanleg van de Scheldekaaien is te consulteren op www.onzekaaien.be onder Het definitieve Kaaienplan

4. Uitvoeringsfase

Begin 2012 startte Waterwegen en Zeekanaal NV met de stabilisatie van de kaaimuren ter hoogte van de wijk Zuid. De historische kaaimuren zijn op verschillende plaatsen gescheurd en verzakt en moeten eerst nodig verstevigd worden. De Kaaiweg ter hoogte vazn de Rijnkaai wordt uitgevoerd tegen voorjaar 2015. Voorjaar 2015 levert het ontwerpteam het definitieve ontwerp op voor de kaaien ter hoogte van Sint-Andries en Zuid en in de loop van 2015 starten de uitvoeringswerken aan de waterkering en het
openbare domein. Het eerste werk is de realisatie van de ondergrondse parking.
In 2015 wordt ook het definitieve ontwerp voor het Droogdokkenpark opgeleverd. In 2016 starten de geplande werkzaamheden voor de realisatie van het park.

5. Beheersfase

Nog niet van toepassing

Evaluatie en Reflectie

Nog niet van toepassing

Publicaties en presentaties

Presentatie van het project

Publicatie Masterplan Scheldekaaien.Tussen stad en stroom.
60 pagina’s, 8 euro. Verkrijgbaar via bestelling op de website, in het Felix Pakhuis of in de MASshop.
 
Plannen, ontwerpen, resultaten van inspraaktrajecten, enzomeer kan u vinden op www.onzekaaien.be.

© Copyright 2018 IV Kenniscentrum Vlaamse Steden – Bischoffsheimlaan 1-8 – 1000 Brussel – info@complexestadsprojecten.be | Sitemap