Van verlaten fabriekssite tot stadsdeel

Spelers
stad; private partners: Armada (actuele naam van de groep gevormd door Peter Heeren)

Projectleider stad Turnhout
Hugo Meeus
Dienst Ruimtelijke Ordening
Campus Blairon 200
2300 Turnhout
+32 (0)14 44 33 11 (toestel 195)
hugo.meeus@turnhout.be

 Oorspronkelijk was de realisatie in 2012 voorzien.
De onderzoeksfase voor omzetting van het masterplan in realiseerbare deelprojecten heeft echter veel langer geduurd dan voorzien.  Grote namen uit de architectuurwereld nemen graag het vooronderzoek terug grotendeels over.  Dit heeft geleid tot enerzijds bevestiging van de basisopties uit het masterplan, maar er zijn ook terechte bijstellingen gebeurd.
Ook de wettelijke procedures voor een complex stedelijk project als dit zijn zwaarder dan bij een greenfieldontwikkeling.  De MER-procedure is bijvoorbeeld een tijd stilgelegd wegens te veel technische vragen en bijkomend onderzoek qua mobiliteit, bemalingswater en

 Er is voor het Turnova-project geen gemeenschappelijke vennootschap of grondenbank opgericht.  De projectpartners financieren hun eigen projectonderdelen en regelen de financiering van gemeenschappelijke kosten via aparte realisatieovereenkomsten.

De kosten voor het private aandeel kunnen geschat worden op 115 miljoen euro.

De site van de voormalige Brepols-fabrieken stond al meer dan twintig jaar leeg en diverse private initiatieven waren tot dan jammerlijk mislukt. De stad was eigenaar van enkele strategische percelen (Kursaal en zwembad) die de toegang mogelijk maakten vanaf de Grote Markt tot de achtergelegen Brepols-site. In 1987 kocht het stadsbestuur een leegstaand textielatelier in de Otterstraat om een strategische toegang tot het Brepolsterrein in handen te houden. Er werd een parking op aangelegd in afwachting van een project. De laatste initiatiefnemer werd verplicht het eigendom te verkopen.  Dat was de aanleiding voor het stadsbestuur om zelf  initiatief te nemen, gesteund door
de tweede oproep tot indienen van stadsvernieuwingsprojecten die op komst was (2004). De stad gaf de opdracht aan Conix architecten om een masterplan op te maken, en de eigen stadsdiensten zorgden voor een stevige inbedding van dat stedenbouwkundig-architecturaal plan, in de verschillende beleidsvisies van de stad: Mercurius, centrummanagement, gemeentelijk ruimtelijk structuurplan… De jury had waardering voor het project maar miste een private partner in het verhaal. Er werd een conceptsubsidie verleend. Parallel werden een aantal publieke debatten georganiseerd (Brepols-generaal): zo konden bewoners van Turnhout op de voet volgen wat de stad plande en een eigen inbreng leveren.

Publieke en private partner besloten nu om gezamenlijk op zoek te gaan naar een ontwerper van een stevig en uitgebreid masterplan, dat niet alleen de architecturale en stedenbouwkundige aspecten in beeld moest brengen, maar ook zicht bieden op programma en functioneren. Dit gebeurde naar aanleiding van een offertevraag zonder bekendmaking. De Vlaams bouwmeester maakte deel uit van de selectiecommissie.
De opmaak van het masterplan gebeurde onder intense begeleiding. Een coördinatie cel, bestaande uit een projectleider van iedere partner en de externe procesbegeleider, volgde de werkzaamheden op de voet. De vorderingen van het project werden om de twee weken beoordeeld in een overlegcomité bestaande uit het college en de betrokken ambtenaren enerzijds, de bestuursploeg en medewerkers van de projectontwikkelaar anderzijds.

Voor de concrete planuitwerking werd beroep gedaan op verschillende architectenteams. Het ontwerpteam van de academies werd geselecteerd met een Europese onderhandelingsprocedure met bekendmaking. Het bestek vereiste een ploeg bestaande uit een architect, een restauratiedeskundige, studiebureaus stabiliteit en technieken, en een studiebureau akoestiek. De private partner maakte deel uit van de beoordelingscommissie die het college in deze adviseerde.
Voor de uitwerking van de private projectonderdelen werden tientallen nationale en internationale architectenteams naar Turnhout ontboden. Ook zij werden geselecteerd op basis van hun begrip en affiniteit met het project. De stad nam deel aan de selectieprocedure.
De verschillende teams werkten uiteraard hun eigen project uit maar kwamen herhaalde malen samen in workshops en op studiereizen om de onderdelen af te stemmen.
Tijdens deze uitwerking bleken heel wat verfijningen op te treden t.o.v. het masterplan: wegwerken van niveauverschillen in het openbaar domein, betere afstemming van de deelprojecten, een ontsluiting die het toenmalige mobiliteitsplan oversteeg… De bijstellingen werden in een afsprakennota (de 40 punten nota) vastgelegd en goedgekeurd door college en bestuur van ontwikkelaar.
De begeleidingsstructuur is dezelfde als tijdens de onderzoeksfase. Binnen de stad kon dezelfde stedenbouwkundig en mobiliteitsambtenaar verder de rol van projectleider waarnemen, en na uitschrijven van een bestek werd een ‘externe stedenbouwkundige en procesbegeleider’ aangesteld. Verder bestaat de structuur uit: TCC (Turnova coördinatiecel), TOC (Tunova Overlegcomité), TW (werkgroepen communicatie, jurisprudentie…).

Niet van toepassing