K

Van een oude school naar stedelijke trekker (retail, wonen en parkeren)

Spelers
  • oorspronkelijke eigenaren : de Zusters O.L.V. van Bijstand, H. Hart, diverse particuliere eigenaren AGB Stadsontwikkeling
  • AGB Stadsontwikkelingsbedrijf : initiatiefnemer project en projectbegeleider gedurende het ganse traject (contact oorspronkelijke eigenaren, wedstrijd herontwikkeling, opmaak diverse PPS-contracten).
  • Stad Kortrijk : participeerde aan de stuurgroep, betrokkenheid diverse stadsdiensten in uitvoeringsfase
  • AWV, De Lijn : tussenkomst n.a.v. de aanpassing wegenis, openbaar vervoer
  • Private ontwikkelaar : Foruminvest

 
Deelprojecten
Het betreft een combinatie van verschillende ingrepen in het openbaar domein enerzijds en een herinrichting van sites en gebouwen: 

Initiatieven tot het duurzaam integreren in het commerciële en economische weefsel:
  • Oprichten van het handelsdistrict Kortrijk Centrum (BID)
  • Oprichting overlegplatform Centrum Kortrijk - centrummanagement
  • Inzetten op regio-marketing 'Groot Kortrijk' 
Initiatieven tot het duurzaam integreren in het stedelijk weefsel
  • Heraanleg openbaar domein: Verwijderen frituur Grote kring en herinrichting Overbekeplein 
  • Afwerken Groene Gordel Oost
  • Versterken van de woonfunctie en de woonkwaliteit:
    • Ontwikkeling site Zwevegemsestraat-Slachthuisstraat
    • Opstart kavelproject'stadskavel zkt gedreven bewon(d)er(aar)s' 
    • Ontwikkeling site Nieuwstraat-Tuinstraat
    • Herinvulling Vlasmarkt
    • Heropbouw van het cultureel en artistiek Volkshuis
Stadsherwaardering door versterking van commerciële activiteiten

Bijkomende informatie


Stadsontwikkelingsbedrijf Kortrijk - SOK
                            
Stad Kortrijk - Marianne De Meyere
Grote Markt 54, 8500 Kortrijk
T. +32 (0)56 27 70 32



Tijdslijn en sleutelmomenten

Realisatie van het winkel- en wooncomplex K olv SOK:
  • Opmaak studiesyndicaat SOK met oorspronkelijke eigenaren: eind 2002
  • Selectie Foruminvest - opmaak startovereenkomst: eind 2003-begin 2004
  • Samenwerkingsovereenkomst: medio 2005
  • Start werken: juli 2007
  • Opening winkelcentrum K in Kortrijk: maart 2010
Inbedding van het winkelcentrum in een oplevende buurt olv de stad Kortrijk:
  • Inrichten van stadsinformatiepunt voor info, details en plannen over het project: medio 2006
  • Uitwerking van innovatieaudit & -traject als ondersteuning economische activiteiten handelaars: medio 2007
  • Goedkeuring Charter met nv Sint-Janspoort: oktober 2007
  • Oprichting Handelsdistrict Kortrijk Centrum (BID): mei 2008 
  • Heraanleg van de R36 voor de ontsluiting van K: studies en ontwerp in 2008 en uitvoering in 1ste helft 2009
  • Oprichting Pandenfonds ism SOK: maart 2008
  • Bouwblokrenovatie Pluimstraat en omgeving: start in 2008 tot 2012
  • Aanstellen centrummanager: maart 2009-       
  • Opmaak promotieplan om synergiën te ontwikkelen tussen K en de overige commerciële gebieden van de stad: medio 2014 
  • Integratie in de lokale arbeidsmarkt en samenwerking sociale economie: medio 2007 tot aan de opening van K

  • Aanpakken van Overbekeplein en omgeving met
    • Afbraak frituur: medio 2012
    • Heraanleg Overbekeplein: start onderzoek in 2011, toekenning opdracht in 2015 en uitvoering in 2017 
  • Versterken van de woonfunctie en de leefbaarheid in de omgeving Zwevegemsestraat met:
  • Omvorming van feestzaal Scala tot ontmoetingsruimte en kantoor voor Unie der Zorgelozen: medio 2016 en realisatie opvoedingswinkel: mei 2011 





Financiële kengetallen

  • private investering Foruminvest : 200 mio euro
  • publieke investeringen Stad, SOK, Vlaamse overheid : 15 mio euro
  • bijdrage stadsvernieuwingsfonds : 2,8 mio euro

Projectverloop

1. Initiatiefase

Het SOK is in kader van een eerder opgemaakt masterplan voor de omgeving Spoorweglaan - Wijngaardstraat bezig met diverse kleinere stadsvernieuwingsprojecten in de omgeving, waaronder de herbestemming van de lagere school Bijstand.  Op een bepaald moment verneemt het SOK van de eigenaren dat zij ook de naastgelegen middelbare school wil verlaten.  Ook het naastgelegen rusthuis komt vrij.  Het SOK benadert de kloosterorde en de vzw H.
Hart. Samen met de Stad vormen ze een studiesyndicaat om te anticiperen op de toekomstige leegstand: het SOK zal het stedenbouwkundige onderzoek
trekken terwijl de zusters in afwachting hun contacten met de vastgoedmarkt uitstellen en zich m.a.w. engageren de site tussentijds niet te verkopen.

2. Onderzoeksfase

De haalbaarheidsstudie (Steffens&Meertens en 51N4E) legt de klemtoon op behoud en renovatie.
Op basis van deze studie wordt een oproep gelanceerd naar de vastgoedwereld. Terwijl de andere kandidaten de krijtlijnen van de studie volgen, stelt Foruminvest voor om alles te slopen en een vernieuwende stedelijke trekker te bouwen. Een jury, met o.a. de Vlaams Bouwmeester, Charles Vermeersch en Karel Debaere, maakt
de selectie. Er wordt een eerste samenwerkingsovereenkomst (verklaring en startovereenkomst) gesloten tussen de stad, SOK, de kloosterorde en Foruminvest. De zusters zullen betrokken blijven bij het proces tot er voor hen een nieuwe huisvesting wordt gevonden.
Uiteindelijk sluit de stad een definitieve samenwerkingsovereenkomst met Foruminvest.

3. Planuitwerkingsfase

Het zwaartepunt ligt bij de uitwerking van de gebouwen (ca. 80% van de totale investering), en die taak wordt volledig door de ontwikkelaar uitgevoerd. De stad van haar kant werkt de plannen uit van het openbaar domein: de aanvoerwegen, en de omliggende straten.
Het project wordt begeleid door een stuurgroep die alle praktische zaken zoals de afrekeningen waarneemt. In de stuurgroep zetelt de stad (burgemeester, schepen ruimtelijke ordening), het SOK dat het
secretariaat waarneemt, en de private partner (2 bestuurders en de projectleider). Verder is de stuurgroep uitgebreid met Hoofdir.-directeur stad Kortrijk Frans Vandenbossche. De permanente begeleiding gebeurt door het SOK, die tevens instaat voor de opmaak van alle onderliggende overeenkomsten en PPS-contracten.
Er wordt een MER gemaakt i.o.v. Foruminvest.

4. Uitvoeringsfase

Tijdens de uitvoering wordt er veel overleg gepleegd met, en infovergaderingen georganiseerd voor de handelaars. Ze zijn enerzijds vragende partij voor een kernversterkend commercieel complementair project maar hebben eenmaal de werken gestart hard te leiden onder de werkzaamheden (diverse beschadigingen, verkeersproblemen,
wateroverlast…). Er wordt een werkgroep opgericht met o.a. vertegenwoordigers van de handelaars en de politie. Er is ook veel ad hoc overleg, in functie van bijzonder hinderlijke momenten in het bouwproces.

5. Beheersfase

Na ingebruikname ondertekenen stad en Foruminvest een charter voor 10 jaar. Een goede intentie maar niet gemakkelijk te continueren: zowel op bestuurlijk niveau als binnen de leiding van de exploitant treden er verschuivingen op die het honoreren van de afspraken
bemoeilijken. Er is ook geen sluitende formule om dergelijke afspraken afdwingbaar vast te leggen. De opvolging van de diverse engagementen binnen het charter gebeurt door het SOK.

Evaluatie en Reflectie

Met de realisatie van het complex Sint-Janspoort, K in Kortrijk, in het centrum van de stad wilde de stad het winkelgebeuren in de kern terug versterken. De onderhandelingen en overeenkomsten zijn gestart in augustus 2007, gevolgd door de bouw van het eigenlijke winkel-, wooncomplex. K in Kortrijk opende zijn deuren in maart 2010. 
Om de hefboompotenties van dit grootschalig complex optimaal te benutten zijn een aantal initiatieven en projecten ontwikkeld rond het duurzaam integreren in het commerciële, economische en stedelijke weefsel. Diverse initiatieven werden aangevangen in 2007 en zijn intussen gerealiseerd. Een aantal zijn later van start gegaan of moeten nog opgestart worden.

  1. Initiatieven tot het duurzaam integreren in het commerciële en economische weefsel:

    Een randvoorwaarde voor succes is de optimale integratie van het project K in het commerciële weefsel, met oog voor de integratie in de lokale arbeidsmarkt en de sociale economie. Om een maximale samenwerking en afstemming van de activiteiten van het nieuwe complex te realiseren, heeft de stad Kortrijk een 'Business Improvement District' opgericht.
 Het handelsdistrict Kortrijk Centrum (BID): Het handelsdistrict bewerkstelligt de goede samenwerking tussen de bestaande en nieuwe handelaars en resulteert in de beoogde uniforme benadering van alle winkels in het winkel-, wandelgebied. 
De activiteiten worden gestroomlijnd door de centrummanager en de shopmanager van K in Kortrijk. Via deze centrummanager wordt ook de citymarketing van de stad Kortrijk gekoppeld aan het BID.
 
    Centrummanagement: Een inspanning is continue geleverd om handelaars te informeren en het economische weefsel van de stad te versterken. Tal van initiatieven zijn uitgewerkt zoals het uitbrengen van een magazine, het centraliseren van de informatie verlening, het opstarten van het project 'Kortrijk zaait' om de leegstand terug te dringen en het coachen van jonge ondernemers.

    Regio-marketing Groot-Kortrijk: Binnen de stad is een dienst 'citymarketing' opgericht die de verschillende initiatieven en de samenwerking tussen de verschillende actoren, het BID, het centrummanagement en de regio-marketing Groot Kortrijk, moet stroomlijnen en optimaliseren. 

  2. initiatieven tot het duurzaam integreren in het stedelijk weefsel:

    • het openbaar domein:

      Het Overbekeplein was een commercieel concept van eind jaren '70 met winkelgaanderijen en een binnengalerij. Ondertussen is gebleken dat het plein niet meer commercieel functioneert als winkelplein maar het blijft wel een belangrijke verbinding tussen het historisch en het commercieel Kortrijk. Het SOK ontwikkelde samen met de eigenaars, handelaars en bewoners, en op basis van grondige studies een nieuw actieplan waarbij het plein heraangelegd wordt, de verbindingen veel duidelijker worden gemaakt en een krachtige thematische bestemming krijgt. 
De afwerking van de Groene Gordel Oost is uitgesteld. Door de heraanleg van de parking Houtmarkt en de geplande werken in andere stadsdelen is er een probleem van voldoende uitwijkmogelijkheden naar beschikbare parkings. Ook de plaatsing van de maandagmarkt en de kermis kwamen in het gedrang. Het college van burgemeester en schepen heeft toen beslist om de werken voorlopig uit te stellen.


    • Het versterken van de woonfunctie en de woonkwaliteit:  
Het versterken van de woonfunctie en de leefbaarheid van de omgeving Spoorweglaan – Veemarkt is essentieel om tot een evenwichtige ontwikkeling van het gebied komen en verdringing tegen te gaan
      Project Zwevegemsestraat: Door de realisatie van een nieuwbouwproject in de Zwevegemsestraat, het inrichten van een (semi-)publieke tuin onmiddellijk palend aan beluiken, en de herinvulling en bewoning van jonge gezinnen krijgt de zone een belangrijke impuls. Na de noodzaak om gebruik te maken van de onteigening van openbaar nut met hoogdringendheid om de ontwikkeling van het gebied te verzekeren, werd in 2012 het ministerieel besluit afgeleverd. De gerechtelijke procedure werd onmiddellijk opgestart maar dit zorgde wel voor een aanzienlijke vertraging. Uiteindelijk is ism het SOK gekozen voor een herinvulling met zeven woningen en een opvangmogelijkheid voor 50 kinderen, palend aan de nieuwe buurttuin. Er wordt ook ruimte voorzien voor kantoren, ontmoetingsruimte en enkele terraswoningen. De tijdelijke invulling van de buurttuin is via een participatietraject, samen met de omwonenden, ontwikkeld door TLU landschapsarchitecten en het SOK. Daarnaast zijn nog diverse projecten opgestart zoals de bouwblokrenovatie en het kavelproject 'stadskavel zkt. gedreven bewon(d)er(aar)s' om enerzijds een antwoord te bieden aan het verbeteren van de woonkwaliteit van het gebied en anderzijds tegemoet te komen aan de vraag naar betaalbaar wonen in het centrum van de stad. Bij de bouwblokrenovatie wordt door de combinatie van premies, belastingvoordeel, besparing op de energierekening en de materiele hulp bij de aanvraag de interesse en medewerking van de huurders en/of eigenaars gestimuleerd. Bij het kavelproject wordt door panden tegen financieel aantrekkelijke voorwaarden te koop aan te bieden, gefocust op het aantrekken van nieuwe jonge gezinnen.
Om het wonen en andere functies te bevorderen wordt onder impuls van het SOK ook een aantal panden in samenwerking met de privésector aangepakt: Spoorwegman 9/10, Spoorweglaan 17, ex parking Palace, hoek Vlasmarkt-Lekkerbeetstraat en in de Tuinstraat-Nieuwstraat. 
Met de heropbouw van het cultureel en artistiek volkshuis, de nieuwe Scala, kan het sociaal-artistiek gezelschap Unie der Zorgelozen een vaste stek verwerven in het gebied en wordt de functie van het oude volkshuis 'theaterzaal scala' terug geactiveerd en bestendigt als een trefpunt voor de hele buurt.


Publicaties en presentaties

·         Kortrijk met een grote K, van klooster tot koopcentrum  - tijdschrift Kortrijk, 2010
·         Stadsvernieuwingsprojecten in Vlaanderen (2002-2011)  'Een eigenzinnige praktijk in Europees perspectief' door  Els Vervloesem, Bruno De Meulder en André Loeckx, 2012
·         Architectuurboek Vlaanderen N°10 – Architectuur voor stadsvernieuwing door André Loeckx en Els Vervloesem – VAI, 2012
·         https://nl.wikipedia.org/wiki/K_in_Kortrijk
·         http://www.k-in-kortrijk.be/
·         http://www.architectura.be/nl/projecten/20863/winkelcentrum-k-in-kortrijk
·         http://www.architectura.be/nl/nieuws/1566/jaaroverzicht-2010---de-12-gebouwen-van-2010
·         Belgium Real Estate Yearbook, 2009
·         http://www.architectuurkaart.be/k-in-kortrijk

© Copyright 2018 IV Kenniscentrum Vlaamse Steden – Bischoffsheimlaan 1-8 – 1000 Brussel – info@complexestadsprojecten.be | Sitemap