Financiering - PF_onderzoek

Financiering: onderzoek geeft inzicht in haalbaarheid en betaalbaarheid

1. Scope en aandachtspunten financiering

Parallel aan het gericht (technisch) onderzoek en het ontwerpend onderzoek wordt in deze fase de financiële haalbaarheid onderzocht, waarbij eigenaarschap in beeld wordt gebracht en de grondwaarde wordt bepaald.

In deze fase is het belangrijk dat de financiering van het project duidelijk is zodat het project in een latere fase niet stilvalt omdat er te weinig rekening mee gehouden is. Mogelijke vormen van financiering zijn:

externe financiering (leningen)
subsidies
eigen middelen

Vanuit de stedelijke context wordt in deze fase ook vastgelegd of het project al dan niet verlieslatend mag zijn. Dit heeft immers zijn invloed op het financieringsmodel:

indien de ramingen uitkomen op minimaal break-even kan overwogen worden om een financiering los van het gemeentelijk budget (externe financiering, subsidies) vast te leggen;
indien er wel een stedelijke tussenkomst (met eigen middelen) moet worden voorzien, moet dit in deze fase gebeuren en ingeschreven worden in de meerjarenplanning.

Daartoe wordt in deze fase het budget voor uitvoering en beheer een eerste keer geraamd en financieel doorgerekend.

Voor de opmaak van dergelijke raming zijn diverse instrumenten beschikbaar, zoals samengevat in onderstaande tabel:

Niet alle instrumenten in bovenstaande tabel worden frequent gebruikt in de publieke sector, maar als publieke overheid moet je in deze fase wel goed weten hoe de private sector (of in een PPS-project de private partner) functioneert en welke instrumenten de private sector hanteert om beslissingen te nemen.

Omdat financiering een belangrijke struikelblok kan zijn in complexe stadsprojecten, gaat het er in deze fase om creatief na te denken over mogelijke financieringsvormen en daarbij ook na te gaan of een PPS-constructie nodig is en een meerwaarde kan hebben. Ga daartoe na:

wat mogelijke financiële constructies en structuren kunnen zijn (bijvoorbeeld de oprichting van een autonoom gemeentebedrijf);
wat financiële voor- en nadelen per constructie kunnen zijn (bijvoorbeeld in relatie tot de BTW-regeling);
welke fiscale stimuli of heffingen (ondermeer belastingen op onbebouwde percelen, heffing op leegstand en verwaarlozing van gebouwen en woningen, heffing op leegstand en verwaarlozing van bedrijfsruimten) voorhanden zijn om een ruimtelijk beleid te realiseren;
wat te verwachten beheerskosten zijn.

In deze fase moet dus ook beslist worden of er een PPS wordt opgericht en onder welke vorm: contractueel of via een vennootschap. Dit heeft ook zijn weerslag op de financiering: wie voorziet welke middelen, onder welke vorm (kapitaal of leningen), wat zijn de fiscale complicaties (BTW, vennootschapsbelasting, …). Het is belangrijk om dit in deze fase te onderzoeken, want het kunnen in een latere fase breekpunten worden.
Uiteindelijk, aan het einde van deze fase, ligt in het Plan van Actie vast welke uitvoeringsmethoden en financieringsmechanismen in de verdere uitvoering van het project zullen gebruikt worden en is er dus zicht op de betaalbaarheid van het project.

Meer weten

1. het ‘handboek projectontwikkeling’ (NEPROM, 2008) en lees er meer over de beschikbare financiële modellen en analyses.

Handboek Projectontwikkeling
Uitgegeven door NEPROM (Vereniging van Nederlandse Projektontwikkeling Maatschappijen), 2008
ISBN 978 90 79232 03 1

2. Financiering onderzoeksfase

Publieke partners leveren in deze fase de grootste inspanningen door:

eigen mensen uit de administratie en het bestuur beschikbaar te stellen in de onderzoeksonderdelen en het visievormingsproces;
budgetten te voorzien voor het inhuren van externe advisering en om communicatie te kunnen voeren;

faciliteiten beschikbaar te stellen om het proces goed te laten verlopen.

Niettemin wordt ook van andere partijen in deze fase een groot engagement verwacht tijdens het visievormingstraject dat in deze fase wordt doorlopen.