Oude Dokken

Gent

Van oude industriehaven naar stadswijk aan het water

Spelers
Stad Gent, sogent, De Vlaamse Waterweg, Vlaams Stadsvernieuwingsfonds, Federaal Grootstedenbeleid, Provincie Oost-Vlaanderen, Europese Unie, Agentschap Wegen en Verkeer, De Lijn, projectontwikkelaars, OVAM, Arteveldehogeschool,...

Van oude industriehaven naar stadswijk aan het water.

Bijkomende informatie

Projectcommunicator Oude Dokken
Sofie Lagaisse
Stad Gent,
Dienst Stedelijke Vernieuwing
Woodrow Wilsonplein 1
9000 Gent
09 266 52 70
sofie.lagaisse@stad.gent

Projectleider Oude Dokken

Agnieszka Zajac
sogent
Voldersstraat 1
9000 Gent
09 269 69 52
agnieszka.zajac@sogent.be
www.sogent.be

Projectwebsite www.stad.gent/oude-dokken

Tijdslijn en sleutelmomenten

Op de projectwebsite Oude Dokken vindt u een actueel overzicht van de verschillende mijlpalen.

Financiële kengetallen

Nog niet beschikbaar

Projectverloop

1. Initiatiefase

Tot het einde van de twintigste eeuw doen de Oude Dokken dienst als industriehaven. Toch trekken in die periode al heel wat bedrijven weg: ze hebben te weinig plaats voor uitbreiding en de steeds grotere wordende schepen maken transport almaar moeilijker. In 1999 verschuift de grens van het havengebied officieel naar het noorden. Daardoor komt tussen de Dampoort en de Muide een strategisch interessante ruimte van meer dan 40 hectare vrij te liggen. De Oude Dokken liggen op wandelafstand van

de historische binnenstad, het Dampoortstation en de belangrijke invalswegen zijn vlakbij én het gebied beschikt over een uitzonderlijk karakter, met een hoop verwijzingen naar het maritiem-industriële verleden. Op dat moment is het ook duidelijk dat de nood aan woningen in Gent de komende jaren alleen maar zal stijgen. Dat maakt dat het stadsbestuur aan het begin deze eeuw de keuze maakt om dit gebied om te vormen tot een volwaardig nieuw stadsdeel aan het water.

2. Onderzoeksfase

In 2004 lanceert het sogent de stedenbouwkundige wedstrijd 'Stadsontwerp voor het projectgebied Oude Dokken'. De wedstrijd heeft als doel een globale visie op de ontwikkeling van de Oude Dokken te creëren. Office for Metropolitan Architecture (OMA) levert het winnende stadsontwerp (deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5, deel 6) af. Als vervolg op dit ontwerp voert OMA een studie uit naar mogelijke invullingen van het openbaar domein. In deze studie zijn een aantal voorstellen uitgewerkt van de richting waarin het openbaar domein kan evolueren. In de aanloop naar het noodzakelijke ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) volgen een studie over de mobiliteitsaspecten in de Oude Dokken (2006), een aanvulling daarop (2008) en een PlanMER (goedgekeurd in 2009). Een programmabevraging bij de stadsdiensten laat toe om de wensen vanuit alle mogelijke hoeken in kaart te brengen. Daarnaast voeren de Stad Gent, sogent en andere partners in deze periode heel wat verkennend ruimtelijk onderzoek uit. Dat gaat zowel over verschillende deelgebieden in de Oude Dokken (Zwaaikom, Houtdok en Voormuide) als over belangrijke thema’s (zoals hoogbouw en mogelijke woontypologieën). Ook over ‘bouwveld 25’, een gebouw met een lagere school, een kinderdagverblijf en een wijksporthal, wordt ontwerpend onderzoek uitgevoerd. Belangrijk bij het project Oude Dokken zijn de waterbouwkundige werken. Stabiele kaaimuren zijn een voorwaarde om de ontwikkelingen op het land te kunnen starten, fietsers- en voetgangersbruggen zijn nodig om het nieuwe stadsdeel met de

historische binnenstad te verbinden. Een technische studie toont aan dat zowat de helft van de kaaimuren aan renovatie toe is. Via de open oproep-procedure van de Vlaams Bouwmeester wordt dan weer een ontwerp gekozen voor drie fietsers- en voetgangersbruggen. Feichtinger Architects komt daarbij als laureaat uit de bus.

Vanaf deze onderzoeksfase gaat een intensieve dialoog met de buurt en tal van belangengroepen van start. In maart 2009 vindt de eerste klankbordgroep plaats en later dat jaar het eerste dialoogcafé, waarmee op een ruimere doelgroep wordt gemikt. De neerslag van deze bijeenkomsten vindt u op de projectwebsite in de Bibliotheek, onderdeel ‘Verslagen’. Ook al het communicatiemateriaal vindt u in de bibliotheek terug.

Bij complexe projecten is kennisuitwisseling essentieel. Daarom gaat de Stad Gent op zoek naar andere steden die een gelijkaardige ontwikkeling op de agenda hebben. Het Interreg IVA-project ‘Revitalisering Oude Industriehavens’ groeit uit tot een geslaagde samenwerking tussen 8 steden uit Vlaanderen en Nederland. Ook de samenwerking met andere overheden is van groot belang. Om dat proces zo vlot mogelijk te laten verlopen, sluiten sogent en de Stad Gent zowel een Stadscontract als een Brownfieldconvenant af met de Vlaamse regering.

3. Planuitwerkingsfase

Om de ontwikkelingen in de Oude Dokken mogelijk te maken, werd een RUP opgemaakt. Dat volgt in grote lijnen de principes die in het stadsontwerp werden afgebakend en via extra ruimtelijk onderzoek werden verfijnd. Ook de bevindingen van het PlanMER werden in het RUP opgenomen. Het RUP werd in 2011 goedgekeurd. Dat was meteen het startsein voor de zoektocht naar een private partner voor de ontwikkeling van het eerste deelgebied, aan de oostzijde van het Handelsdok. Begin 2012 ging het selectiedossier de deur uit. Consortia van architecten, stedenbouwkundigen, investeerders en specialisten uit andere disciplines konden hun kandidatuur indienen. Op basis van de visie, technische bekwaamheid en financiële economische draagkracht van de kandidaten, selecteerde een beoordelingscommissie drie laureaten. Zij kregen vervolgens het bestek en dienden een gedetailleerde offerte in. Inmiddels is de cvba Schipperskaai Development geselecteerd voor de ontwikkeling van deze zone.

Middenin dit gebied realiseert sogent een gebouw met lagere school, crèche en wijksporthal. Het ontwerp ervan werd in 2015 afgewerkt.

De Stad Gent besteedt bijzondere aandacht aan de periode vóór de start van ingrijpende ontwikkelingen. Via tijdelijke invullingen wil ze gebieden die er wat verlaten bijliggen en binnen enkele jaren een nieuwe ontwikkeling kennen, opnieuw tot leven brengen. Om het gebied rond de Oude Dokken weer gekend en geliefd te maken bij de Gentenaars kozen de Stad en sogent ervoor een samenwerking aan te gaan een aantal partners uit de socio-culturele sector, zoals 019, Bar Bricolage en tot 2019 ook DOK vzw. Hun opdracht is de creatie van sociaal en cultureel weefsel, zodat de Oude Dokken weer een volwaardig stuk Gent zijn als de bouwwerken van start gaan. Meer info kan je vinden op de projectwebsite van de Oude Dokken.

4. Uitvoeringsfase

De eerste werken op het terrein gingen van start in 2010. De Bataviabrug, dat is de eerste fietsers- en voetgangersbrug over het water, is klaar sinds de zomer van 2012. Ook de renovatie van een eerste kaaimuur, inclusief de bouw van 34 aanmeerplaatsen voor woonboten, is sinds de zomer van 2013 afgerond. In het voorjaar van 2013 startte meteen ook de renovatie van de historische kaaimuren rond het Houtdok. Deze werken, waarbij langs het water ook een nieuwe promenade werd aangelegd, zijn eind 2015 afgerond. Begin 2015 startte ook de renovatie van de kaaimuur aan het Achterdok. Al deze werken gebeuren in opdracht van sogent en De Vlaamse Waterweg.

In het najaar startte de eerste fase van de aanleg van het 600 meter lange kaaivlak langs de Schipperskaai. In 2017 startte de Stad Gent met de aanleg van het eerste wijkpark in de Oude Dokken, rond het Houtdok. In 2020 werd het Kapitein Zeppospark opengesteld voor publiek.

Intussen is ook het eerste nieuwe gebouw in de Oude Dokken een feit. Eind 2015 werd de Quantum Building, een duurzaam kantoorgebouw vlak bij de Dampoort, officieel ingehuldigd. http://alides.be/quantumbuilding
In 2020 werd ook het stadsgebouw Melopee, waarin een sporthal, crèche, school zit volledig afgewerkt.

Ook de bouw van de tweede fietsers-en voetgangersbrug, de Matatdibrug zal niet lang meer op zich laten wachten. Deze zal vermeodelijk tegen eind 2022 klaar zijn.

Om de Oude Dokken optimaal bij de binnenstad te betrekken, verhuist de kleine stadsring R40. Via de Verapazbrug (vroeger bekend als de Handelsdokbrug) gaat het verkeer achter de Oude Dokken door richting Dampoort. AWV staat in voor de bouw van de brug. De aanvang van de werken is gepland in 2018.
Meer info: wegenenverkeer.be/verapazbrug

Voor een update van de laaste stand van zaken van alle realisaties - bekijk zeker deze projectwebsite van de Oude Dokken.

5. Beheersfase

De kaaimuren, de Bataviabrug, de Schipperskaai en het Kapitein Zeppospark zijn ondertussen afgewerkt en zijn in beheer van de respectievelijke beheerders.

Evaluatie en Reflectie

Nog niet beschikbaar

Publicaties en presentaties

Meer publicaties, foto's en up-to-date info vindt u op de projectwebsite van de Oude Dokken of op de facebookpagina van de Oude Dokken.

Bekijk hier alvast de Fiets-en wandelbrochure Oude Dokken of een Simulatiefilm.